Pracownia Bioregionu Doliny Środkowej Wisły
Pracownia Bioregionu Doliny Środkowej Wisły – Tkanie dla Przyszłości
Dlaczego Pracownia?
Bo chcemy pracować i współpracować, odkrywać i współtworzyć piękno naszej małej Ojczyzny – Bioregionu Doliny Środkowej Wisły.
Czym jest Bioregion?
To blisko 200 tysięcy hektarów niezwykle cennej przyrody. Chcemy rozwijać ten region w harmonii z naturą, pamiętając o jego bogactwie ekologicznym i kulturowym. W obliczu globalnych wyzwań, takich jak utrata bioróżnorodności czy zmiany klimatu, chcemy działać lokalnie – tu, gdzie mamy realny wpływ.
Dlaczego Dolina Środkowej Wisły?
•Tu mieszkamy, pracujemy, tu cieszymy się śpiewem ptaków i zachwycamy pięknem krajobrazu. Jesteśmy zakorzenieni w tej ziemi, historii i tradycji, dlatego chcemy je lepiej poznawać i świadomie kształtować dla przyszłych pokoleń. Nasze działania obejmują kilkanaście gmin od Młodzieszyna po Duninów.
Tkanie – metafora współpracy
Zainspirowani holenderską inicjatywą Bioregional Weaving Labs, chcemy tkać sieć relacji, współpracy i porozumienia. W świecie podziałów potrzebujemy spotkań, rozmów i wspólnego działania.
Co chcemy osiągnąć?
Najpierw – spotkanie, wysłuchanie i budowanie sieci współpracy. Potem – tworzenie projektów, które ochronią to, co najcenniejsze, i jednocześnie otworzą nowe możliwości dla ludzi i przyrody.
Dołącz do nas – razem utkamy lepszą przyszłość!
Warsztaty o bioregionach w czasie Dobrych Żniw ‘25
Na dwudniowym seminarium Dobre Żniwa, które po raz 21. obyło się w Grzybowie w dniach 14-15 marca 2025 r. zgromadziło się ponad 100 osób zaangażowanych w rozwój rolnictwa ekologicznego w naszym kraju. Część z nich uczestniczyła w warsztacie „Rolnictwo ekologiczne i bioregiony” prowadzonym przez nasz zespół. Przedstawiliśmy na nim koncepcję bioregionów i zaprosiliśmy uczestników do podzielenia się w parach swoim doświadczeniem własnego miejsca na ziemi. W pięknym podsumowaniu tej części usłyszeliśmy wiele poruszających opowieści o wadze i znaczeniu miejsc, przyrody i ziemi, na której żyjemy.
O naszym bioregionie Doliny Środkowej Wisły opowiedział nam potem w bardziej naukowy i analityczny sposób Irek Kamiński. W swoim opracowaniu opisującym od strony geograficznej i społecznej bioregion zwrócił uwagę na wyzwania, jakimi są m.in. wyludnianie się gmin wiejskich, starzenie ludności i odchodzenie od pracy na roli. Mimo tego nasz bioregion wyróżnia się na tle Polski dużą liczbą gospodarstw rolnych i sporym procentem osób pracujących w rolnictwie (28,6%
wobec zaledwie 12% w kraju). To trwanie przy ziemi jest wielką szansą na odrodzenie małych gospodarstw i ich rozwój w kierunku agroekologii.
Uczestnicy warsztatu dzielili się swoimi przemyśleniami i zgodnie przyznali, że przyszłością jest większe współdziałanie rolników i konsumentów, edukacja i budowanie świadomości społecznej odnośnie znaczenia ekologicznego rolnictwa. Pojawiły się plany i marzenia, by także w innych miejscach tworzyć bioregiony, które będą ożywiać obszary wiejskie.
Są marzenia, jest doświadczenie i wiedza, jest pragnienie i nadzieja, które otwierają przed nami nowe ścieżki. Rolnicy ekologiczni to prawdziwi liderzy bioregionów.


spoTKANIE 21.02.2025
21 lutego w Grzybowie odbyło się spotkanie Pracowni Bioregionu Doliny Środkowej Wisły, które zgromadziło osoby zaangażowane w rozwój i promocję tego wyjątkowego obszaru. Spotkanie było okazją do wymiany doświadczeń, integracji oraz wspólnego wypracowania planów na najbliższe miesiące.
Po powitaniu i krótkiej sesji integracyjnej Irek Kamiński i Leszek Urbankiewicz przedstawili charakterystykę bioregionu, jego walory przyrodnicze i kulturowe. Następnie uczestnicy zapoznali się z inspirującymi materiałami filmowymi na temat bioregionów działających w innych krajach Europy, co stanowiło wstęp do kluczowej części spotkania – pracy w grupach tematycznych.
Grupa „Zrównoważona Turystyka” pracował nad koncepcją szlaku tematycznego związanego z nadwiślańskim osadnictwem olenderskim. W ramach planów uczestnicy zaproponowali: wytyczenie i oznakowanie szlaku, uwzględniającego historyczne miejscowości i pomniki przyrody, stworzenie bazy noclegowej i gastronomicznej, włączenie szlaku w istniejące trasy przyrodnicze i turystyczne, rozwój oferty warsztatowej (ornitologia, kultura regionalna), zaangażowanie młodzieży jako przewodników lokalnych.
Zespół „Zadrzewienia” skupił się na promowaniu idei zadrzewień śródpolnych, które przyczyniają się do ochrony gleby i zwiększenia bioróżnorodności. Wśród najważniejszych działań znalazły się: edukacja rolników na temat korzyści zadrzewień, organizacja akcji sadzenia drzew przy wsparciu nadleśnictwa i lokalnych instytucji, szkolenia dla pracowników ODR oraz lobbowanie za korzystnymi zmianami prawnymi.
Grupa „Agroekologia” skoncentrowała się na popularyzacji agroekologii w bioregionie poprzez działania skierowane do różnych grup: rolnicy: szkolenia, warsztaty i sieciowanie, konsumenci: organizacja targów i promocja lokalnych produktów, młodzież: warsztaty kulinarne, filmy edukacyjne i wycieczki do gospodarstw, społeczeństwo: konsultacje publiczne, wydarzenia edukacyjne i działania promujące dumę z lokalnego rolnictwa.
Spotkanie zakończyło się prezentacją wyników prac zespołów oraz podsumowaniem wniosków. Uczestnicy podkreślili konieczność dalszej współpracy i kontynuowania działań na rzecz ochrony i rozwoju bioregionu. Wspólna wizja i zaangażowanie lokalnej społeczności stanowią fundament sukcesu Pracowni Bioregionu Doliny Środkowej Wisły. Dziękujemy wszystkim uczestnikom za aktywny udział i zapraszamy do dalszej współpracy!

Nadzieja w Bioregionach („Bioregional Hope”)
Wydarzenie „Bioregional Hope”, zorganizowane przez Bioregional Weaving Labs Collective, zgromadziło uczestników z całej Europy, którzy wspólnie poszukiwali inspiracji do tworzenia bardziej zrównoważonych i pełnych życia bioregionów. W opozycji do „Blue Monday”, spotkanie stało się prawdziwym Dniem Aktywnej Nadziei!
Najważniejsze efekty spotkania:
Premiera 7 krótkich filmów – uczestnicy mieli okazję zobaczyć historie rozwijających się bioregionów w Austrii, Grecji, Irlandii, Holandii, Polsce, Rumunii i Hiszpanii, poznając lokalne inicjatywy i metody działania.
Spotkania z liderami zmian – twórcy bioregionów podzielili się swoimi doświadczeniami, sukcesami i wyzwaniami, inspirując innych do podobnych działań w swoich społecznościach.
Interaktywne dyskusje i sesje pytań – uczestnicy aktywnie angażowali się w rozmowy, dzieląc się swoimi pomysłami, refleksjami i strategiami na przyszłość.
Sieć współpracy – wydarzenie pomogło w nawiązaniu nowych kontaktów i partnerstw między osobami zaangażowanymi w regenerację przyrody i lokalnych społeczności.
Motywacja do działania – wiele osób zadeklarowało chęć dalszego zaangażowania się w ruch bioregionalny, a niektóre z nich już zaczęły planować własne projekty inspirowane przedstawionymi przykładami.
„Bioregional Hope” było dopiero początkiem – teraz czas na działanie! Jeśli chcesz dołączyć do ruchu bioregionalnego, skontaktuj się z nami i bądź częścią tej zmiany!




Tkając Wspólną Przestrzeń – Weaving Common Ground
28 listopada w Grzybowie odbyło się międzynarodowe spotkanie „Weaving Common Ground”, w którym wzięło udział 70 uczestników z Polski, Niemiec, Francji, Irlandii, Holandii i Włoch – rolników, polityków, edukatorów, naukowców i aktywistów.
W obliczu kryzysów społecznych i ekologicznych uczestnicy dążyli do budowania porozumienia między mieszkańcami wsi i miast. Zainspirowani Trójkątem Weimarskim, zaproponowali jego nową odsłonę – Trójkąt Weimarski dla europejskiej wsi, skupiony na współpracy i wspólnych rozwiązaniach.
Podczas spotkania pracowano wokół kluczowych „trójkątów” współpracy:
🔹 Uczenie się – działanie – dzielenie się, jako fundament ekosystemu edukacyjnego.
🔹 Jednostka – społeczność – natura, będące podstawą nauczania w EUL.
🔹 Europejski trójkąt dla wsi, jako nowa przestrzeń dialogu i współpracy.
Celem wydarzenia było dzielenie się wiedzą, inspiracjami oraz planowanie wspólnych działań. Uczestnicy raezm „tkali wspólną przestrzeń”, dążąc do budowania odpornej i zrównoważonej przyszłości europejskich obszarów wiejskich.
W czasie spotkania „Tkając wspólną przestrzeń” Noa Lodeizen i Joanna Zatylna poprowadziły warsztat pt. Pracownie Bioregionów jako opcja rozwoju obszarów wiejskich. Uczestnicy spotkania zidentyfikowali wyzwania i spróbowali poszukać dla nich rozwiązań. Oto one:
Wyzwania, które utrudniają budowanie zrównoważonej przyszłości:
•Brak zaufania i umiejętności współpracy
•Brak praktyk budowania wspólnoty i postaw społecznych.
•Ograniczona dostępność do kluczowych interesariuszy, co ogranicza ich zaangażowanie.
•Utrzymanie długoterminowego zaangażowania.
•
Rozwiązania
Tworzenie wspólnoty
•Mapowanie i angażowanie kluczowych interesariuszy bioregionu:
•Samorządy (trzy poziomy administracyjne)
•Organizacje pozarządowe (NGO)
•Rolnicy i przedsiębiorstwa rolne
•Lasy Państwowe
•Parki regionalne
•Muzea i instytucje kultury
•Lokalne grupy działania
•Budowanie lokalnej dumy związanej z dziedzictwem przyrodniczym.
•Łączenie ludzi z miejscem, jego historią i potencjałem.
•Współtworzenie wizji Bioregionu Doliny Wisły, która będzie ewoluować wraz ze społecznością.
•Kontekstualizacja wyzwań (np. zmiany klimatu) i pokazanie ich bezpośrednich korzyści dla mieszkańców.
Edukacja regionalna
•Wdrażanie ciągłych procesów edukacyjnych dla różnych grup społecznych:
•Rolników
•Przedsiębiorców
•Seniorów
•Młodzieży
•Grup zawodowych i niezawodowych
•Tworzenie alternatywnych przestrzeni edukacyjnych:
•Gospodarstwa rolne
•Kościoły
•Muzea
•Edukacja oparta na sztuce i filmie
•Inicjatywy młodzieżowe
•3-miesięczne kursy z zakresu rolnictwa i agroturystyki dla lokalnej młodzieży
•Integracja z edukacją szkolną i zajęciami pozalekcyjnymi
•Doświadczenia praktyczne i eksperymentalne (edukacyjne gospodarstwa rolne, CSR w wioskach Oleandrowych, wycieczki edukacyjne łodziami po Wiśle)
•Wykorzystanie filmów, np. „Kiss the Ground”, jako narzędzi do lokalnych dyskusji.
Wsparcie małych gospodarstw
•Tworzenie spółdzielni rolniczych.
•Ożywianie nieużytków rolnych i ich zagospodarowanie.
•Dzielenie się materiałami i sprzętem (wzorując się na francuskim modelu współdzielenia zasobów i pracy).
•System kontraktowy jako pomost między dużymi a małymi gospodarstwami.
•Wspólne zakupy w celu zwiększenia siły nabywczej.
•Integracja małych gospodarstw z dużymi podmiotami rolnymi:
•Tworzenie modeli współpracy
•Zachowanie istniejących modeli biznesowych przy jednoczesnym wprowadzaniu innowacji
•Budowanie relacji i stopniowe wdrażanie zmian
•Innowacyjne gospodarstwa:
•Zakładanie eksperymentalnych gospodarstw z udziałem pracowników migrujących
•Rozwiązanie problemu sukcesji gospodarstw (ponieważ połowa małych rolników zbliża się do wieku emerytalnego).


BWL na Święcie Michała 29 września 2024 r. w Grzybowie
Od ponad 30 lat w Grzybowie organizowane jest jesienne Święto Michała. To wyjątkowy dzień, w którym spotykają się nasi sąsiedzi, przyjaciele i mieszkańcy regionu, by wspólnie bawić się, rozmawiać i dobrze spędzać czas. W tym roku nasi goście uczestniczyli w ciekawych warsztatach: piekarniczym, ceramicznym, wikliniarskim i wreszcie tkackim, bo ideę tkania pragnęliśmy rozwijać w różnych aspektach. Mogli też odwiedzić wystawę fotograficzną „Wierzba i wiklina”, kupić ekologiczne produkty od rolników z okolicy, posłuchać lokalnego zespołu ludowego oraz wspólnie tańczyć przy muzyce Kapeli Mazowieckiej. We wszystkie te działania wplataliśmy wątki dotyczące Bioregionu. Ewa Smuk – Stratenwerth przedstawiła zebranym ideę bioregionów, pokazaliśmy gościom krótki film o naszych działaniach i zaprosiliśmy do zaznaczania na mapie Bioregionu swoich miejsc życia oraz doplatania swoich wątków (kolorowych nici) w instalacji tkackiej.
W namiocie „Spotkań i Opowieści” rozmawialiśmy z mieszkańcami regionu o tym, co jest dla nich ważne, co kochają i co ich martwi w ich małej ojczyźnie. Nasi rozmówcy dopisywali też na planszach swoje przemyślenia dotyczące przyszłości dzieci i młodzieży, perspektyw dla rolnictwa oraz szans i zagrożeń jakie niesie Wisła.
W to sobotnie popołudnie Grzybów odwiedziło ok. 300 osób i wielu z niech zainteresowało się działaniem Pracowni Bioregionu. Przed nami ciekawa współpraca!
spoTKANIE 13.09.2024
Nasze pierwsze spotkanie było pełne inspiracji, pasji i zaangażowania. Połączyła nas wspólna wizja – Bioregionu Doliny Środkowej Wisły jako miejsca, gdzie chce się żyć, działać i rozwijać w harmonii z przyrodą. W centrum naszych rozmów znalazły się kluczowe wartości: zdrowie, dobrostan ludzi i natury, suwerenność i samowystarczalność.
Tkaliśmy wokół następujących zagadnień:
•Sieci współpracy – wiemy, że im więcej osób pozna ideę bioregionu, tym większa będzie zmiana. Chcemy tworzyć silne, lokalne sieci wspierające rolnictwo, ekoturystykę i edukację.
•Rozwój ekologii i rolnictwa – marzymy o eksperymentalnym ośrodku rolnictwa ekologicznego, edukacji agroekologicznej i wsparciu rolników poprzez spotkania i wymianę wiedzy.
• Lokalna kultura i historia – chcemy tworzyć szlaki kulturowe, wspólne programy edukacyjne, promować lokalne produkty i rozwijać bazarki ekologiczne, które ułatwią dotarcie do klientów.
•Ekoturystyka – ścieżki rowerowe, szlaki kajakowe i pakiety turystyczne, w pełni ukazujące piękno naszego bioregionu.
•Dokumentowanie i promocja – pragniemy stworzyć film o bioregionie, stronę projektu oraz platformę edukacyjną, by szerzyć wiedzę i budować społeczność wokół naszych działań.
Co dalej?
Przed nami kolejne kroki – rozwój sieci współpracy, konkretne działania i angażowanie coraz większej liczby mieszkańców. Nasza siła tkwi w wspólnym działaniu, a im więcej osób do nas dołączy, tym większy wpływ możemy mieć na przyszłość naszego bioregionu!
Zapraszamy do współtworzenia Bioregionu Doliny Środkowej Wisły – razem utkamy lepszą przyszłość!